Pengangkutan kereta api

Pengangkutan kereta api ialah alat pengangkutan penumpang dan barang di atas kenderaan beroda yang berjalan di atas rel, juga dikenali sebagai landasan.Ia juga biasanya dirujuk sebagai pengangkutan kereta api.Berbeza dengan pengangkutan jalan raya, di mana kenderaan berjalan di atas permukaan rata yang disediakan, kenderaan rel (rolling stock) dipandu secara arah oleh trek di mana ia berjalan.Trek biasanya terdiri daripada rel keluli, dipasang pada pengikat (sleepers) dan balast, di mana stok rolling, biasanya dipasang dengan roda logam, bergerak.Variasi lain juga mungkin, seperti landasan papak, di mana rel diikat pada asas konkrit yang terletak di bawah permukaan yang disediakan.

Rolling stock dalam sistem pengangkutan rel biasanya menghadapi rintangan geseran yang lebih rendah daripada kenderaan jalan raya, jadi kereta penumpang dan barang (gerabak dan gerabak) boleh digabungkan menjadi kereta api yang lebih panjang.Operasi itu dijalankan oleh syarikat kereta api, menyediakan pengangkutan antara stesen kereta api atau kemudahan pelanggan pengangkutan.Kuasa disediakan oleh lokomotif yang sama ada menarik kuasa elektrik daripada sistem elektrifikasi kereta api atau menghasilkan kuasa mereka sendiri, biasanya oleh enjin diesel.Kebanyakan trek disertakan dengan sistem isyarat.Kereta api ialah sistem pengangkutan darat yang selamat jika dibandingkan dengan bentuk pengangkutan lain.[Nb 1] Pengangkutan kereta api mampu menggunakan paras penumpang dan kargo yang tinggi serta kecekapan tenaga, tetapi selalunya kurang fleksibel dan lebih berintensif modal daripada pengangkutan jalan raya, apabila tahap trafik yang lebih rendah dipertimbangkan.

Kereta api tertua yang diangkut manusia bermula pada abad ke-6 SM, dengan Periander, salah seorang daripada Tujuh Orang Bijaksana Greece, dikreditkan dengan ciptaannya.Pengangkutan kereta api berkembang pesat selepas pembangunan lokomotif wap British sebagai sumber kuasa yang berdaya maju pada abad ke-19.Dengan enjin wap, seseorang boleh membina landasan kereta api utama, yang merupakan komponen utama Revolusi Perindustrian.Juga, kereta api mengurangkan kos penghantaran, dan membenarkan lebih sedikit barang yang hilang, berbanding dengan pengangkutan air, yang kadang-kadang menghadapi karam.Perubahan daripada terusan kepada landasan kereta api dibenarkan untuk "pasaran negara" yang harganya sangat sedikit berbeza dari bandar ke bandar.Penciptaan dan pembangunan kereta api di Eropah adalah salah satu ciptaan teknologi yang paling penting pada abad ke-19;di Amerika Syarikat, dianggarkan bahawa tanpa kereta api, KDNK akan menjadi lebih rendah sebanyak 7% pada tahun 1890.

Pada tahun 1880-an, kereta api elektrik telah diperkenalkan, dan juga trem pertama dan sistem transit pantas muncul.Bermula pada tahun 1940-an, kereta api tidak berelektrik di kebanyakan negara telah digantikan lokomotif wapnya dengan lokomotif diesel-elektrik, dengan prosesnya hampir selesai menjelang tahun 2000. Pada tahun 1960-an, sistem kereta api berkelajuan tinggi berelektrik telah diperkenalkan di Jepun dan kemudiannya di beberapa negara lain.Bentuk pengangkutan darat berpandu lain di luar definisi kereta api tradisional, seperti monorel atau maglev, telah dicuba tetapi telah melihat penggunaan terhad.Berikutan kemerosotan selepas Perang Dunia II akibat persaingan daripada kereta, pengangkutan rel telah mengalami kebangkitan dalam beberapa dekad kebelakangan ini disebabkan oleh kesesakan jalan raya dan kenaikan harga bahan api, serta kerajaan melabur dalam rel sebagai satu cara untuk mengurangkan pelepasan CO2 dalam konteks kebimbangan mengenai pemanasan global.