Vervoer per spoor

Spoorvervoer is een vervoermiddel van passagiers en goederen op wielvoertuigen die op rails rijden, ook wel sporen genoemd.Het wordt ook wel treinvervoer genoemd.In tegenstelling tot het wegvervoer, waar voertuigen op een geprepareerde vlakke ondergrond rijden, worden railvoertuigen (rollend materieel) geleid door de sporen waarop ze rijden.Sporen bestaan ​​meestal uit stalen rails, gemonteerd op bielzen (dwarsliggers) en ballast, waarop het rollend materieel, meestal voorzien van metalen wielen, beweegt.Andere variaties zijn ook mogelijk, zoals plaatspoor, waarbij de spoorstaven worden bevestigd op een betonnen fundering die op een voorbereide ondergrond rust.

Rollend materieel in een railtransportsysteem ondervindt over het algemeen een lagere wrijvingsweerstand dan wegvoertuigen, dus passagiers- en goederenwagens (rijtuigen en wagons) kunnen worden gekoppeld tot langere treinen.De operatie wordt uitgevoerd door een spoorwegmaatschappij, die het vervoer verzorgt tussen treinstations of faciliteiten voor vrachtklanten.Het vermogen wordt geleverd door locomotieven die ofwel elektrisch vermogen halen uit een spoorwegelektrificatiesysteem of hun eigen vermogen produceren, meestal door dieselmotoren.De meeste sporen zijn voorzien van een signaleringssysteem.Spoorwegen zijn een veilig vervoerssysteem over land in vergelijking met andere vormen van vervoer.[Nb 1] Spoorvervoer is in staat tot een hoog gebruik van passagiers en vracht en energie-efficiëntie, maar is vaak minder flexibel en kapitaalintensiever dan wegvervoer, wanneer wordt rekening gehouden met lagere verkeersintensiteiten.

De oudste, door mensen getrokken spoorwegen dateren uit de 6e eeuw voor Christus, en Periander, een van de zeven wijzen van Griekenland, wordt gecrediteerd voor de uitvinding ervan.Het spoorvervoer bloeide op na de Britse ontwikkeling van de stoomlocomotief als levensvatbare krachtbron in de 19e eeuw.Met stoommachines kon men hoofdspoorwegen aanleggen, die een belangrijk onderdeel waren van de industriële revolutie.Ook verminderden de spoorwegen de kosten van de scheepvaart en lieten ze minder verloren goederen toe in vergelijking met het vervoer over water, waar af en toe schepen tot zinken werden gebracht.De overgang van kanalen naar spoorwegen zorgde voor "nationale markten" waarin de prijzen van stad tot stad weinig verschilden.De uitvinding en ontwikkeling van de spoorweg in Europa was een van de belangrijkste technologische uitvindingen van de 19e eeuw;in de Verenigde Staten zou het bbp zonder spoor in 1890 naar schatting 7% lager zijn geweest.

In de jaren 1880 werden geëlektrificeerde treinen geïntroduceerd, en ook de eerste tramlijnen en snelle doorvoersystemen ontstonden.Vanaf de jaren veertig werden de stoomlocomotieven van de niet-geëlektrificeerde spoorwegen in de meeste landen vervangen door dieselelektrische locomotieven, en in 2000 was het proces bijna voltooid. In de jaren zestig werden geëlektrificeerde hogesnelheidsspoorwegsystemen geïntroduceerd in Japan en later in Japan. enkele andere landen.Andere vormen van geleid vervoer over land buiten de traditionele spoorwegdefinities, zoals monorail of magneetzweefvliegtuig, zijn uitgeprobeerd, maar werden in beperkte mate gebruikt.Na de achteruitgang na de Tweede Wereldoorlog als gevolg van concurrentie van auto's, heeft het spoorvervoer de afgelopen decennia een heropleving doorgemaakt als gevolg van congestie op de weg en stijgende brandstofprijzen, evenals regeringen die in het spoor investeren om de CO2-uitstoot te verminderen in de context van zorgen over opwarming van de aarde.